Ο ορισμός της υπογονιμότητας είναι η αδυναμία σύλληψης σε ζευγάρι μετά από 2 έτη ελεύθερων σεξουαλικών επαφών όταν η γυναίκα είναι <35 ετών, μετά από 1 έτος όταν η γυναίκα είναι >35 και 6 μήνες όταν η γυναίκα είναι >40 ετών. Η πιθανότητα σύλληψης σε ζευγάρια που η γυναίκα είναι >25 ετών είναι 60% στους 6 μήνες ελεύθερων επαφών και 85% στο 1 έτος. Η πιθανότητα σύλληψης δεν ξεπερνά το 30% τον πρώτο μήνα ελεύθερων επαφών και γίνεται 53% στον δεύτερο μήνα, πράγμα που σημαίνει ότι όσο περνά ο χρόνος η πιθανότητα σύλληψης μειώνεται δραματικά.
Το 15% των νέων ζευγαριών θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα γονιμότητας, ενώ περίπου τα μισά από αυτά θα καταφύγουν τελικά σε κάποια θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κυρίως στην εξωσωματική γονιμοποίηση.
Τα αίτια της υπογονιμότητας είναι βασικά 4: διαταραχές στο σπέρμα, διαταραχές στην ωοθυλακιορρηξία, διαταραχές στην λειτουργία των σαλπίγγων και η ενδομητρίωση, ενώ το 25% των ζευγαριών παρουσιάζουν υπογονιμότητα αγνώστου αιτιολογίας. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι η ηλικία της γυναίκας είναι ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν. Ως προς τα αίτια φαίνεται ότι ο σύγχρονος (δυτικός) τρόπος ζωής είναι υπεύθυνος για πολλά από αυτά, έτσι η κατάχρηση αλκοόλ και η παχυσαρκία στον άντρα επηρεάζουν τη λειτουργία του σπέρματος, το κάπνισμα μειώνει τη γονιμοποιητική ικανότητα των ωαρίων, ενώ τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (χλαμύδια) προκαλούν βλάβη στις σάλπιγγες.
Οι θεραπείες της υπογονιμότητας με κορυφαία την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι αποτελεσματικές.Η επιτυχία όμως δεν είναι δεδομένη, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ο κυριότερος των οποίων είναι η ηλικία της γυναίκας. Στην ηλικιακή ομάδα γυναικών 35-38 που θα ακολουθήσουν θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης με δικά τους ωάρια το ποσοστό επιτυχίας στην πρώτη προσπάθεια είναι περίπου 40%, ενώ φτάνει στο 70% στις 3 προσπάθειες.Το ποσοστό στα 40 έτη είναι 25% κι ακολουθώντας κάθετη πτώση φτάνει στο 1% στα 45 στην 1η προσπάθεια.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση στις μέρες μας έχει αναπτυχθεί με νέες τεχνικές όπως η προεμφυτευτική διάγνωση με τον γεννετικό έλεγχο των εμβρύων, η κρυοσυντήρηση ωαρίων για διατήρηση της γονιμότητας, η κρυοσυντήρηση εμβρύων με τη μέθοδο της υαλινοποίησης προσφέροντας νέες διεξόδους στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
Οι θεραπείες είναι ασφαλείς. Δεν φαίνεται να υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση με τους καρκίνους των ωοθηκών και του μαστού ούτε με άλλους καρκίνους, ενώ οι ιατρογενείς επιπλοκές όπως το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών είναι αντιμετωπίσιμα.
Όσον αφορά δε τις συνέπειες στον απόγονο, από τη στιγμή της υιοθέτησης πολιτικών μείωσης των πολυδύμων κυήσεων (εμβρυομεταφορά ενός εμβρύου στην εξωσωματική) αυτές ελαχιστοποιήθηκαν.
Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή τόσο στο ιατρικό κ νοσηλευτικό δυναμικό, όσο και στον υλικοτεχνικό εξοπλισμό, ενώ το νομικό πλαίσιο είναι πια πλήρες, προσφέροντας απόλυτη ασφάλεια στους ασθενείς.
Αυτό που μένει είναι η χρήση των θεραπειών σαν εθνική στρατηγική σε μια χώρα που γερνά, το παράδειγμα των ισραηλινών όπου εδόθη η δυνατότητα 6 προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης με πλήρη κρατική κάλυψη, ας είναι οδηγός.
Δρ Γιάνναρης Δημήτριος – Δρ Μακράκης Ευάγγελος
Δρ Γιάνναρης Δημήτριος – Δρ Μακράκης Ευάγγελος
Μαιευτήρες – Γυναικολόγοι Αναπαραγωγής – Διδάκτορες Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικοί Υπεύθυνοι Μονάδας Εξωσωματικής ΕΜΒΡΥΟ A.R.T.
www.embryoart.gr
