Το καλοκαίρι που μας πέρασε, η εξωσωματική γονιμοποίηση έκλεισε 40 χρόνια πορείας μετά την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια το 1978, που κατέληξε στη γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα».
Βασικό άξονα σήμερα αποτελεί η φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών με στόχο την ανάπτυξη και απομόνωση ικανού αριθμού ωαρίων, και κατά συνέπεια τη δημιουργία ικανού αριθμού εμβρύων, τα οποία θα αυξήσουν την πιθανότητα επίτευξης κύησης. Τούτο όμως αφορά τις γυναίκες, που έχουν επαρκείς ωοθηκικές εφεδρείες, συνήθως νεότερης ηλικίας, με ικανό αριθμό ωοθυλακίων σε φάση ανάπτυξης, καθώς θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα φάρμακα θα επιδράσουν μονάχα στα ωοθυλάκια αυτά. Συνεπώς δεν είναι όλες οι γυναίκες υποψήφιες για τη συνήθη μορφή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, δηλαδή τη χορήγηση φαρμάκων σε μορφή ενέσεων σε επαρκή δόση σε όλο τον κύκλο με στόχο τη συλλογή >7 ωαρίων.
Σήμερα, διατίθενται οι εξής εναλλακτικές μορφές εξωσωματικής γονιμοποίησης:
Ήπια ωοθηκική διέγερση (Mini IVF ή Mild Stimulation): Χορήγηση μικρών δόσεων φαρμάκων, είτε μόνο χαπιών είτε μόνο ενέσεων για λίγες ημέρες είτε συνδυασμού αρχικά χαπιών και ακολούθως ενέσεων για λίγες μόνο ημέρες. Στόχος η λήψη 2-7 ωαρίων.
Φυσικός κύκλος ή τροποποιημένος φυσικός κύκλος (Natural cycle ή Modified Natural Cycle): Χωρίς φάρμακα ή με ελάχιστα φάρμακα (ενέσεις) συνήθως όχι περισσότερο από 1-2 ημέρες για καλύτερο προγραμματισμό της ωοληψίας. Στόχος η λήψη 1-2 ωαρίων.
Στις μέρες μας η Mini IVF από πολλούς προβάλλεται ως η σύγχρονη μορφή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ως περισσότερο φιλική για την ασθενή, αφού απαιτεί λιγότερα φάρμακα και λιγότερο στενή παρακολούθηση. Πέρα όμως από αυτό, κάποιες παλαιότερες μελέτες είχαν αφήσει υπόνοιες για λήψη καλύτερης ποιότητας ωαρίων σε ότι αφορά την χρωμοσωμική τους σύσταση, που θα έδιναν καλύτερης ποιότητας υγιή χρωμοσωμικά έμβρυα. Ως εκ τούτου, για κάποιο χρονικό διάστημα η τεχνική αυτή κατέστη ιδιαίτερα δημοφιλής, μέχρι νεότερες και πιο αξιόπιστες μελέτες να αποδείξουν ότι τούτο είναι ένας μύθος και να επιστρέψουμε πάλι στη λογική «το ποσοστό της επιτυχίας εξαρτάται από τον αριθμό των ωαρίων που θα ληφθούν κατά την ωοληψία: όσο περισσότερα τόσο καλύτερα!». Η λήψη όσο το δυνατό περισσότερων ωαρίων, όταν μάλιστα συνδυαστεί με την τακτική Freeze All, δηλαδή της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων, που θα προκύψουν κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, και της μεταφοράς τους στην ενδομητρική κοιλότητα μετά από απόψυξη σε επόμενο κύκλο, δύναται να επιφέρει θεαματικά ποσοστά τεκνοποίησης. Βιβλιογραφικά, από τα έμβρυα που θα προκύψουν από μία ωοληψία, αναφέρεται γέννηση ενός τουλάχιστον παιδιού σε ποσοστό 91%, εάν κατά την ωοληψία ληφθούν >25 ωάρια, 87% εάν ληφθούν 20-25, 81% εάν ληφθούν 16-20, 73% εάν ληφθούν 11-15 και 58% εάν ληφθούν 6-10 ωάρια! Ποσοστά, που απολαμβάνουμε οι θιασώτες της τεχνικής Freeze All τα τελευταία αρκετά χρόνια, επιβεβαιώνονται καθημερινά με κλινικές μελέτες, και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, αν μάλιστα σκεφτεί κανείς, ότι πολλές γυναίκες με την τεχνική αυτή θα είναι σε θέση να αποκτήσουν τουλάχιστον 2 παιδιά από έναν κύκλο φαρμακευτικής ωοθηκικής διέγερσης-ωοληψίας!
Συνεπώς, κάθε προσέγγιση έχει τις ενδείξεις της, και η Mini IVF θα πρέπει να επιφυλάσσεται για τις γυναίκες με μέτριες προς πτωχές ωοθηκικές εφεδρείες, οι οποίες ακόμα και με την συμβατική ελεγχόμενη ωοθηκική διέγερση (IVF) δεν θα απέδιδαν >7 ωάρια, καθώς και εκείνες που για προσωπικούς ή οικονομικούς επιλέγουν το δρόμο αυτό, γνωρίζοντας όμως ότι εφόσον οι ωοθηκικές τους εφεδρείες είναι επαρκείς το αποτέλεσμα με τη συνήθη μορφή της εξωσωματικής γονιμοποίησης θα ήταν σαφώς ανώτερο. Κατά αντιστοιχία ο φυσικός κύκλος ή τροποποιημένος φυσικός κύκλος θα πρέπει να επιφυλάσσεται για τις γυναίκες με πτωχές ωοθηκικές εφεδρείες, εκείνες που έχουν εκδηλώσει στο παρελθόν οιστρογονοεξαρτώμενους όγκους, συνήθως μαστού ή ωοθηκών, οπότε καλό θα ήταν να αποφύγουν τα φάρμακα, καθώς και εκείνες που για προσωπικούς ή οικονομικούς επιλέγουν το δρόμο αυτό, γνωρίζοντας όμως ότι εφόσον οι ωοθηκικές τους εφεδρείες είναι επαρκείς το αποτέλεσμα με τη συνήθη μορφή της εξωσωματικής γονιμοποίησης θα ήταν σαφώς ανώτερο.
Είναι αλήθεια ότι οι τάσεις που διαμορφώνονται στη σύγχρονη εποχή συχνά ακολουθούν τη λογική της μόδας. Παρόλα αυτά, η ιατρική ενημέρωση και καθοδήγηση από τον Ιατρό με εξειδίκευση στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή θα πρέπει να είναι υπεράνω τέτοιων πρακτικών και να στηρίζεται στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα καταρρίπτοντας τους μύθους, που οι τάσεις εδραιώνουν!
Γεώργιος Παρτσινέβελος, MD, PhD
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εξειδικευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική (Υστεροσκόπηση- Λαπαροσκόπηση), Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of LIFE ΜΗΤΕΡΑ
Email: partsiobgyn@yahoo.com
