Η κρυοσυντήρηση ωαρίων και αντίστοιχα του ωοθηκικού ιστού είναι μια μέθοδος που εξελίχθηκε σχετικά αργά. Ο λόγος ήταν ότι τα ωάρια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στον κύκλο κατάψυξης-απόψυξης. Ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός νέων γυναικών με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια σε συνδυασμό με τη ραγδαία βελτίωση των κρυοπροστατευτικών μέσων καθιστούν σήμερα την κρυοσυντήρηση μια σοβαρή εναλλακτική λύση..
Με την πάροδο του χρόνου, η γυναικεία γονιμότητα μειώνεται σημαντικά εξαιτίας της γήρανσης των ωοθηκών, με συνέπεια η πιθανότητα επίτευξης φυσιολογικής εγκυμοσύνης και απόκτησης ενός υγιούς παιδιού να ελαττώνεται σε μεγάλο βαθμό. Μια από τις πλέον σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της γονιμότητας αποτελεί η μέθοδος ταχείας κρυοσυντήρησης ωαρίων και εμβρύων, γνωστή ως «υαλοποίηση» (vitrification). Είναι μια σχετικά απλή μέθοδος κατάψυξης η οποία δεν απαιτεί εξειδικευμένο και πολύπλοκο μηχανισμό. Τα ανθρώπινα ωάρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και κατά συνέπεια είναι πολύ ευαίσθητα στις διαδικασίες ψύξης. Οι συμβατικές μέθοδοι κατάψυξης δεν έχουν πάντα επιτυχές αποτέλεσμα καθώς επιτρέπουν τον σχηματισμό κρυστάλλων στο εσωτερικό των κυττάρων, με αποτέλεσμα να προκαλούν ανεπανόρθωτες βλάβες στα ωάρια ή στα έμβρυα. Η διαρκής έρευνα αλλά και η εξέλιξη των μεθόδων κατάψυξης κατέληξαν σήμερα στην αρτιότερη μέθοδο της υαλοποίησης, με την οποία επιτυγχάνεται η κατάψυξη ωαρίων και εμβρύων με τα υψηλότερα μέχρι σήμερα ποσοστά επιβίωσης, που φτάνουν το 90%.
Η διαδικασία
Η διαδικασία της υαλοποίησης περιλαμβάνει αρχικά την τοποθέτηση των ωαρίων και εμβρύων σε μικρό όγκο κατάλληλου κρυoπροστατευτικού διαλύματος για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια την ψύξη τους με πολύ γρήγορο ρυθμό, ώστε να μειωθεί σημαντικά η πιθανότητα δημιουργίας κρυστάλλων. Με αυτή τη μέθοδο το νερό στο εσωτερικό των κυττάρων παγώνει αυτόματα και δεν υπάρχει χρόνος για το σχηματισμό κρυστάλλων. Μετά την υαλοποίηση, τα ωάρια και τα έμβρυα φυλάσσονται σε δοχεία υγρού αζώτου μέχρι τη στιγμή που θα αποψυχθούν για να χρησιμοποιηθούν. Επιπλέον, η υαλοποίηση προσφέρει στα ευαίσθητα αυτά κύτταρα απόλυτη ασφάλεια από ιούς και ασθένειες, ενώ εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους έως τη στιγμή της απόψυξής τους. Η τοξικότητα του κρυoπροστατευτικού διαλύματος που χρησιμοποιείται και η απόλυτη εξειδίκευση του προσωπικού που απαιτείται είναι οι μοναδικοί περιοριστικοί παράγοντες αυτής της μεθόδου.
Ποιοι ωφελούνται από αυτήν τη μέθοδο;
Μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη σχετίζεται άμεσα με την ηλικία της γυναίκας και με την ποιότητα των παραγόμενων ωαρίων. Η μέθοδος της υαλοποίησης δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες να παρατείνουν τη γονιμότητά τους διατηρώντας με ασφάλεια τα ωάρια και τα έμβρυά τους για μελλοντική χρήση, όταν οι προσωπικές συνθήκες το επιτρέψουν.
Η μέθοδος αυτή δίνει ελπίδες σε πολλές γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και ιδιαίτερα σε εκείνες που:
- Επιθυμούν να καθυστερήσουν την εγκυμοσύνη είτε λόγω καριέρας είτε λόγω σπουδών χωρίς να χάσουν τη γονιμότητά τους.
- Έχουν οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης
- Θέλουν να καθυστερήσουν την εγκυμοσύνη έως ότου βρουν τον ιδανικό σύντροφο.
- Εμφάνισαν κάποια μορφή νεοπλασίας και θέλουν να φυλάξουν τα υγιή ωάριά τους πριν υποβληθούν σε ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία.
- Επιθυμούν να καταψύξουν τα έμβρυα που περίσσεψαν από έναν κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης ώστε να εξασφαλίσουν μiα μελλοντικά επιτυχημένη εγκυμοσύνη.
Η διατήρηση της γονιμότητας μέσω της κατάψυξης ωαρίων και εμβρύων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, επιτρέποντας σε χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο να γίνουν μητέρες όταν αυτές το επιθυμούν.
Δρ Ηλίας Γάτος
Χειρουργός γυναικολόγος – Μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και την ενδοσκοπική χειρουργική, επιστημονικός διευθυντής M.I.Y.A. ΕΜΒΙΟ medical center
embio.com.gr, eliasgatos.gr
