Πολλές είναι οι στιγμές στη ζωή μας που αισθανόμαστε ότι όλα πηγαίνουν άσχημα. Προβλήματα με τη δουλειά, με τις προσωπικές μας σχέσεις, με τα οικονομικά μας, ταλαιπωρούν τη σκέψη μας και μας κάνουν να νιώθουμε εγκλωβισμένοι και δυστυχείς. Από την καθημερινή τριβή με τις ομολογουμένως ενοχλητικές αλλά αναπόδραστες αντιξοότητες αυτού του είδους, μας βγάζει συνήθως κάποιο πραγματικά σοβαρό πρόβλημα, το οποίο μας αναγκάζει να επανεκτιμήσουμε τις καταστάσεις και να τις δούμε στις πραγματικές τους διαστάσεις. Ένα πρόβλημα υγείας, παραδείγματος χάρη, ακόμη και αν δεν είναι σοβαρό αλλά ένα κρυολόγημα που θα μας κρατήσει κλινήρεις για δυο τρεις μέρες, είναι αρκετό για να καταλάβουμε ότι όλα διορθώνονται, αρκεί να έχουμε τις δυνάμεις (δηλαδή την υγεία μας) για να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Η υγεία είναι από τα πλέον σημαντικά πράγματα στη ζωή που παίρνουμε τόσο ως δεδομένο ώστε να την ξεχνούμε εντελώς, ώσπου κάτι να ταράξει την ισορροπία της. Οι τρόποι για να την προστατεύσουμε από όλους τους κινδύνους είναι πολλοί και απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση και εγρήγορση: σωστή διατροφή, συχνή άσκηση, καλός ύπνος, αποφυγή του καπνίσματος και της υπέρμετρης κατανάλωσης αλκοόλ, η λίστα μοιάζει να μην έχει τέλος. Και όσο και αν θέλουμε να υπακούσουμε σε όλες αυτές τις νουθεσίες και απαγορεύσεις, οι παρασπονδίες είναι συχνές από τους περισσότερους, κάτι ομολογουμένως ανθρώπινο.
Αυτό όμως που δεν δικαιολογούμαστε να αποφεύγουμε, είναι οι προληπτικοί έλεγχοι της υγείας μας, τα γνωστά check up. Κάθε γιατρός θα συμφωνήσει ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και από μια άλλη, πιο υλιστική, σκοπιά, η πλέον οικονομική: κάποιος που αποφεύγει επί μακρόν μια προληπτική επίσκεψη στον οδοντίατρο, επί παραδείγματι, για έλεγχο της στοματικής του υγιεινής, πιθανότατα θα αντιμετωπίσει αρκετά επώδυνα προβλήματα αργότερα, η ίαση των οποίων θα του κοστίσει πολύ ακριβότερα.
Τα ετήσια check up μπορούν να μας διαφυλάξουν από σοβαρότερα προβλήματα υγείας και κυριολεκτικά να σώσουν ζωές. Σημαντικό δεν είναι να κάνουμε μόνο πολλές εξετάσεις ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, αλλά να υπάρχει εξατομίκευση των ελέγχων ανάλογα το ιατρικό ιστορικό, το φύλο και την ηλικία μας. Διότι, αν και αρκετοί θεωρούν ότι το check up απευθύνεται αποκλειστικά σε ανθρώπους της τρίτης ηλικίας ή έστω μεσήλικες, η σύγχρονη ιατρική τονίζει ότι οι προληπτικοί έλεγχοι θα πρέπει να ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Δυστυχώς, αρκετά προβλήματα υγείας που κάποτε συναντούσαμε κυρίως σε ενήλικες, όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, πλέον παρουσιάζονται και σε παιδιά, εξαιτίας κυρίως της αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας.
Ως την ηλικία των τριών ετών, θα πρέπει να γίνονται έλεγχοι για τη σωστή ανάπτυξη, την ακοή και την ομιλία, καθώς και αιματολογικές εξετάσεις και γενική ούρων. Απαιτείται επίσης ορθοπεδικός έλεγχος (π.χ. για πλατυποδία, η οποία και μπορεί να αντιμετωπιστεί σε αυτή την ηλικία), όπως και οφθαλμολογικός: ο εντοπισμός των προβλημάτων στην όραση είναι δύσκολος και συνήθως γίνεται όταν το παιδί πηγαίνει για πρώτη φορά στο σχολείο, συνεπώς μια επίσκεψη σε έναν οφθαλμίατρο κρίνεται απαραίτητη. Μετά τα τέσσερα χρόνια, θα πρέπει να γίνει και η πρώτη του επαφή με τον οδοντίατρο, ενώ πιστεύουμε ότι δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα περισσότερο για τους απαιτούμενους εμβολιασμούς.
Από την ηλικία αυτή και έπειτα, το γενικό check up θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εξέταση σε Ω.Ρ.Λ., οδοντιατρική και οφθαλμολογική εξέταση, γενική αίματος και ούρων, έλεγχο της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και του σακχάρου, ενώ χρήσιμος θεωρείται και ένας καρδιαγγειακός έλεγχος (ηλεκτροκαρδιογράφημα, έλεγχος πίεσης, ηχοκαρδιογράφημα και τρίπλεξ). Στην εφηβεία, την περίοδο που πραγματοποιούνται οι τεράστιες ορμονικές αλλαγές στο σώμα, ίσως χρειαστεί ένας ανδρολογικός έλεγχος στα αγόρια και µια συνάντηση µε τον γυναικολόγο ή µε τον ενδοκρινολόγο για τα κορίτσια, ενόψει της περιόδου.
Επειδή όμως όπως είπαμε οι εξετάσεις πρέπει να είναι εξατομικευμένες, θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας για τυχόν ιδιαίτερα θέματα υγείας που έχουν παρουσιαστεί ή για τυχόν κληρονομικές ασθένειες, ώστε να προτείνει επιπλέον εξετάσεις που θα βοηθήσουν να προλάβετε κάθε πιθανό πρόβλημα που μπορεί να παρουσιαστεί.
Καθώς στο Δημοτικό ή το Γυμνάσιο τα παιδιά αρχίζουν συχνά τη συστηματική ενασχόλησή τους με κάποιο άθλημα, πρέπει να γίνει ειδική μνεία για την ανάγκη προληπτικού ιατρικού ελέγχου προτού ξεκινήσουν. Σημαντικοί ιατρικοί οργανισμοί τονίζουν ότι οι εξετάσεις θα πρέπει να γίνονται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, αρχίζοντας 4-6 εβδομάδες πριν από την πρώτη επαφή του παιδιού με κάποιο άθλημα. Εκ των ουκ άνευ είναι η καρδιολογική εξέταση, ενώ απαραίτητες θεωρούνται και οι λεπτομερείς ορθοπεδικές και παθολογικές εξετάσεις, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα υγείας λόγω της έντονης άσκησης. Ο γιατρός θα πρέπει να γνωρίζει τόσο το ιατρικό ιστορικό του παιδιού όσο και των γονιών και να συζητήσει μαζί του για τυχόν προβλήματα που ίσως έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν (π.χ. δύσπνοια ή ζαλάδες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, αλλεργίες, τραυματισμοί).
Πέρα όμως από τις εξετάσεις και τα check up, η καλή υγεία και η πρόληψη των προβλημάτων εξαρτώνται και από τον σωστό τρόπο ζωής, τόσο για εμάς, όσο και για τα παιδιά μας. Καλή διατροφή, συχνή άσκηση, αποφυγή των καταχρήσεων και τακτικές εξετάσεις, είναι η καλύτερη συνταγή για να τα… εκατοστίσουμε!
