Ο όρος οστικό οίδημα χρησιμοποιείται σε τμήματα του οστού που εμφανίζει μεγάλη ευαισθησία ύστερα από έναν τραυματισμό όπου ακτινολογικά δεν καταγράφεται κάποιο κάταγμα. Αυτοί οι τραυματισμοί αναφέρονται και σαν υπό-περιοστικά αιματώματα που παραμένουν για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά.
Η ανακάλυψη του οστικού οιδήματος έγινε ύστερα από ερευνά και μελέτες οξέων τραυματισμών και ειδικά με την αύξηση της χρήσης της MRI ως διαγνωστικό μέσο. Είναι χαρακτηριστικός τραυματισμός αθλητών μαζί με τις συνδεσμικές κακώσεις
Αυτός ο τραυματισμός αναγνωρίζεται σαν ένα ανώμαλο εστιακό σήμα στον υποχόνδριο μυελό των οστών των μηριαίων κονδύλων και του κνημιαίου πλατό όσον αφορά τη περιοχή του γόνατος και εμφανίζει δοκιδωτά κατάγματα, αιμορραγία και οίδημα του μυελού χωρία διάσπαση του παρακειμένου φλοιού ή του υπερκείμενου αρθρικού χόνδρου. Αυτοί οι τραυματισμοί δεν αναγνωριζόταν με τις συμβατές ακτινογραφίες και το οστικό οίδημα δεν ανιχνευόταν πριν την έλευση της MRI.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Ο Mink είναι ο πρώτος που το 1987 παρατήρησε και ανέφερε το οστικό οίδημα. Από τότε αρκετοί συγγραφείς έχουν ασχοληθεί με την ταξινόμηση της βλάβης. Υπάρχει όμως μια σύγχυση στην βιβλιογραφία για την διάκριση του οστικού οιδήματος που αφορά τον μυελό και στα ¨κρυφά¨ κατάγματα τα οποία δεν παρατηρούνται με τις κλασσικές ακτινολογικές μεθόδους και που στην MRI είναι ίδια με την ρήξη του παρακείμενου φλοιού ή την οστεοχόνδρινη επιφάνεια. Τον αρχικό διαχωρισμό του Mink αναθεώρησε ο Vellet έτσι ώστε τα οστικά οιδήματα να είναι μια μικρότερη ομάδα των αληθινών υπό-φλοιωδών βλαβών.
Έτσι λοιπόν τα χώρισε ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους σε 3 τύπους οστικών οιδημάτων.
- Δικτυωτά που οι αλλοιώσεις μοιάζουν με «δικτυωτές ερπητικές δοκίδες» με συμφύσεις διαφορετικού βαθμού στα μυελικά τμήματα αλλά μακριά από τον παρακείμενο φλοιό και τον αρθρικό χόνδρο.
- Γεωγραφικές που χαρακτηρίζονται από την γειτνίαση τους με το παρακείμενο φλοιώδες οστό και με περιφερικές αποτυπώσεις του δικτυώματος, είναι άμορφες και με συμφύσεις και παρουσιάζουν υψηλής έντασης σήμα στο επιφυσιακό λίπος.
- Γραμμικές όπου οι αλλοιώσεις που περιγράφονται είναι ξεχωριστές και μικρότερες από 2mm πάχος.
Μέχρι την ταξινόμηση του Vellet η βιβλιογραφία είχε δώσει μικρή αναφορά και μελέτη στα οστικά οιδήματα δίνοντας λίγο μεγαλύτερη προσοχή μόνο στην άρθρωση του γόνατος. Έτσι λοιπόν μικρή αναφορά γίνεται στην βιβλιογραφία και για τα οστικά οιδήματα στις άλλες αρθρώσεις.
ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ
Οι πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες όσον αφορά το οστικό οίδημα προέρχονται από τις ιστολογικές αναλύσεις του Johnson. Η παθολόγο-ανατομική εξέταση οστικών οιδημάτων 10 ασθενών που έκαναν ανακατασκευή ΠΧΣ έδειξε διαφόρου βαθμού αλλοίωση στον αρθρικό χόνδρο καθώς και στον υποχόνδριο ιστό. Χονδροκύτταρα της επιφανειακής ζώνης του αρθρικού χόνδρου είχαν διαφορετικού στάδιο εκφύλισης συμπεριλαμβανόμενης και της νέκρωσης. Υπήρχε επίσης απώλεια πρωτεογλυκάνης του μεσοκυττάριου χώρου και ποικίλου βαθμού νέκρωση των οστεοκυττάρων στο υποκείμενο υποχόνδριο οστό. Οι επιστημονικές αυτές παρατηρήσεις δίνουν πληροφορίες οι οποίες μας δείχνουν πως το οστικό οίδημα μπορεί να είναι προάγγελος της μετατραυματικής αρθρίτιδας.
Στις ιστολογικές μελέτες του Rangger et all βρέθηκε αίμα και υγρό στην περιοχή με ένδειξη στην MRI αν και για την ακριβή φύση του οστικού οιδήματος περιμένουμε περισσότερες πειστικές αποδείξεις.
Σε μια άλλη αναφορά του Rangger C et all σε ιστοπαθολογικό έλεγχο 5 περιπτώσεων τεκμηριώθηκαν με φωτογραφίες υποχόνδριες αλλοιώσεις καθώς και ύπαρξη αιμορραγίας.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Τα οστικά οιδήματα ανήκουν στους οξείς τραυματισμούς και είναι δύσκολο να υπάρξει πρόληψη. Συνήθως η θεραπεία συνίσταται από:
- παγοθεραπεια 3 εως 5 φορές τη μέρα από 15 λεπτά για μείωση του πρηξίματος
- Ανάπαυση-ξεκούραση έγερση τραυματισμένου μέλους
- Αποφόρτιση του σκέλους και χρήση νάρθηκα ακινητοποίησης η μπότας μείωσης των φορτίων κατά περίπτωση.
- Χρήση ibuprofen και acetaminophen για τον πόνο.
- Χρήση μικρό ρευμάτων ώστε να βοηθήσουμε την πρόοδο της ίασης.τα μικρορεύματα διεγείρουν τον οργανισμό και εκείνος απαντά με ηλεκτρικά σήματα και ¨επισκευάζει¨ τους τραυματισμένους ιστούς. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ένταση και ποσότητα του ηλεκτρικού ρεύματος που χρησιμοποιείται είναι τόσο μικρή που το άτομα με δυσκολία αισθάνεται το ρεύμα.
- Διαμαγνητική Αντλία
- Μαγνητικά πεδία με αργή αποκατάσταση
- ΤΕΚΑR μειώνει τον πόνο αλλά δεν εξαφανίζει πλήρως το οστικό οίδημα.
- Η κατανάλωση ενός σημαντικού συστατικού του φρέσκου ανανά η Bromelain είναι ένα πρωτεϊνικό πεπτικό ένζυμο που βοηθά στην θεραπεία ποικίλων τραυματισμών συμπεριλαμβανομένων και των οστικών οιδημάτων. Είναι διαθέσιμη στα φαρμακεία υπό μορφή κάψουλας.
Η βιταμίνη Κ2 , C και D3 μπορούν επίσης να βελτιώσουν την κατάσταση.
ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Εξαρτάται από την σοβαρότητα του αρχικού τραυματισμού το σημείο της βλάβης και από την συνέπεια του ασθενή στις οδηγίες του ιατρού και φυσικοθεραπευτή.
Υπάρχουν περιπτώσεις και είναι πολλές όπου το οστικό οίδημα έκανε από 9 έως 16 μήνες να αποκατασταθεί σωστή φαρμακευτική αγωγή οι διατροφικές συνήθειες και η φυσικοθεραπεία μειώνουν τραγικά το χρόνο αποκαταστασης.Το οστικό οίδημα κοντά σε αρθρικές επιφάνειες δείχνει την πρώιμη ίσως εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας λόγο της ζημιάς του αρθρικού χονδρού. Είναι σημαντικό να υπάρχει ενδυνάμωση όλων των μυϊκών ομάδων που περιβάλουν το οστό και την άρθρωση.
Θεοφάνης Μουντζούρης
Φυσικοθεραπευτής, Απόφοιτος του Α.Τ.Ε.Ι Αθηνών Ενεργό Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών.
www.physiof.gr
